Toksyczne uszkodzenie wątroby

Etiologia i epidemiologia

Polekowe inaczej toksyczne uszkodzenie wątroby, spowodowane jest toksycznym działaniem leków i innych substancji na wątrobę.

Stany związane ze szkodliwym dziamaniem leków na wątrobę można podzielić:

• Jeśli wykonano biopsję zgodnie z obrazem morfologicznym:
  • martwica,
  • stłuszczenie,
  • zapalenie,
  • marskość
• Jeśli nie wykonano badania histopatologicznego używa się nazewnictwa:
  • uszkodzenie wątroby,
  • nieprawidłowe wyniki biochemiczne wskaźników czynności wątroby,
  • ostre/przewlekłe/ciężkie/piorunujące uszkodzenie wątroby

Zapalność to 14/100 000 osób.

Wątroba to narząd w którym zachodzi metabolizm niemal każdego leku . Określa się że ponad 1100 leków ma działanie uszkadzające komórki wątroby, w tym także preparaty ziołowe używane w nadmiarze,

Mechanizm, w jakim leki uszkadzają wątrobę można podzielić na bezpośredni, w którym dochodzi do bezpośredniego upośledzenia funkcji enzymów, białek transportowych, mitochondriów wątroby oraz mechanizm związany z nadwrażliwością alergiczną.

Najważniejszymi czynnikami zwiększającymi ryzyko toksycznego uszkodzenia hepatocytów jest starszy wiek (>50 roku życia), płeć żeńska, ciąża oraz otyłość.

Dowiedz się więcej: Stłuszczenie wątroby

Objawy i przebieg

Główne postacie to:

• Przejściowe zwiększone, bezobjawowe zwiększenie aminotransferaz (AlAT i AspAt)
• Ostre uszkodzenie wątrobowokomórkowe – w swoim przebiegu przypomina ostre wirusowe zapalenie wątroby, może wymagać przeszczepu narządu.
• Ostre cholestatyczne uszkodzenie wątroby – związane jest z zatrzymaniem odpływu żółci z wątroby, objawia się świądem, żółtaczką oraz bólem w prawym podżebrzu.
• Mieszana postać polekowego uszkodzenia wątroby – najczęstszy obraz, często występuje z objawami immunologicznymi
• Przewlekłe uszkodzenie wątroby rozpoznawane po wykluczeniu innych patologii wątroby.

Toksyczne zapalenie wątroby charakteryzuje się tym, że objawy towarzyszące uszkodzeniu zazwyczaj ustępują po około 1-2 miesiącach od momentu przerwania stosowania leku.

W diagnostyce bardzo pomocne są badania laboratoryjne takie jak poziom aminotransferaz (AlAT i AspAT), poziom bilirubiny, GGTP, wydłużenie czasu krzepnięcia. W niektórych przypadkach wykonuje się biopsję wątroby, jednak od niedawna coraz częściej zaleca się nieinwazyjną ocenę wątroby:

• elastografię,
  • elastografie SWE
  • fibroscan
• ocenę markerów włóknienia we krwi.
  • fibrotest

Obecnie za najlepszą metodę nieinwazyjną uznaje się elastografię wątroby. Pozwala ona dokładnie ocenić stopień uszkodzenia wątroby przy pomocy współczynnika twardości wyrażonego w kPa (kilopascalach)

…więcej o elastografii wątroby…

Leczenie

Najważniejsze jest zaprzestanie podawania leku który może powodować toksyczne uszkodzenie wątroby. Czynnik powinien zostać odstawiony natychmiast po wystąpieniu pierwszych objawów. W pewnych przypadkach można stosować odtrutki – paracetamol. Istotne jest leczeni świądu spowodowanego zastojem żółci. Niekiedy, w przypadku pogarszania się klinicznych i biochemicznych wskaźników uszkodzenia wątroby niezbędny jest przeszczep.

Zwykle rokowanie jest dobre i objawy ustępują w monecie przerwania stosowania leku. U chorych, u których wystąpi ostra niewydolność wątroby i nie wykonano przeszczepu przeżywalność wynosi 20%.